MUĞLA TAZELENME ÜNİVERSİTESİ

 
 
T.C.
MUĞLA SITKI KOÇMAN ÜNİVERSİTESİ
YAŞLILIK ÇALIŞMALARI UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ
 
  
MUĞLA TAZELENME ÜNİVERSİTESİ
 
 
YÖNETİCİ BİLGİ NOTU
 
PROF. DR. MUAMMER TUNA
KURUCU KOORDİNATÖR
 
 
MUĞLA, 2024





 
 
TAZELENME ÜNİVERSİTESİ PROJESİ
(ÖZET BİLGİ NOTU)
 
 
TEMEL GEREKÇE: Tazelenme Üniversitesi Projesinin temel ortaya çıkış gerekçesini, ülkemizde hızla artan yaşlı nüfusun sosyal sorunlar ve sosyal risk unsurları oluşturması ve bu risklere karşı bir önlem alınması gerekliliği noktası oluşturmaktadır. Refahın artması ile birlikte ömür beklentisinin uzaması ve buna bağlı olarak sağlığın bozulması, yalnızlık, dışlanmışlık, aktif yaşamdan geri çekilme gibi birçok sorun ortaya çıkmaktadır. Ayrıca değişen aile yapısı gereği aile yapısı küçülmekte bundan dolayı yaşlılar yalnızlaşmakta, küçülen ve bireyselleşen aile yapısı içinde yaşlılara bakım oldukça zorlaşmaktadır. İşte tüm bu sorunlar önerilen eğitim sisteminin ortaya çıkış gerekçesini oluşturmaktadır.
 
AMAÇ VE KAPSAM: Tazelenme Üniversitesi’nin amacı yukarıda ifade edilen ve yaşlıların karşı karşıya kaldığı sorunlara bir ölçüde çözüm oluşturmak, 60 yaş üstü vatandaşların yalnızlık duygusu içinde olmaktan çıkmalarını sağlayarak, yeniden aktif ve sağlıklı hale gelmelerine yardımcı olmaktır. Bu amacı gerçekleştirmek için aktif ve sağlıklı yaş almaya yönelik bir eğitim programı sunulmaktadır. Bu önerilen öğretim programı mental ve fiziksel sağlığı geliştirmek amacıyla mental ve fiziksel aktifliği sağlamaya yönelik eğitim öğretim programını ve bunu sağlayacak dersleri içermektedir. Bir sosyal sorumluluk projesi olarak ortaya çıkmış olan bu proje ile 60 yaş üstü vatandaşlarımıza fahri bir yükseköğrenim olanağı sağlanması hedeflenmektedir. Diğer yandan böyle bir proje ile 60 yaş üstü vatandaşların üretken ve yaşamın içinde aktif olarak yer alması hedeflenmektedir. Ancak bu projenin sürdürülebilirliği için bir sosyal sorumluluk projesinin ötesine geçerek üniversiteler içinde resmi bir programa dönüştürülmesi ve bölüm, fakülte ya da enstitü formatında örgütlenmesinin sağlanması gerekmektedir.
 
BEKLENEN YARARLAR VE YAYGIN ETKİ: Tazelenme Üniversitesi Projesi bir eğitim programı olarak ve yaygın bir şekilde hayata geçirildiğinde, 60 yaş üstü nüfusu oluşturan yaklaşık 15 milyon kişi hedef kitlesinde yer alacaktır. Dolayısıyla projenin hayata geçirilmesiyle milyonlarca kişiyi hedefleyen bir yaygın etkiden söz etmek mümkündür. Önerilen eğitim projesi hayata geçirildiğinde, yaşlı nüfusun aktif ve pozitif bir şekilde yaş almaları mümkün olacak ve böylelikle söz konusu nüfusun sağlık sorunlarının kısmen çözümlenmesi mümkün olacaktır. Yaşlı nüfusu yönelik sosyal güvenlik ve sağlık harcamaları sosyal güvenlik sisteminin en büyük kalemini oluşturmaktadır. Sosyal Güvenlik Kurumunun 2023 Faaliyet Raporuna göre, kurumun 2023 yılı harcamaları 1 trilyon lirayı geçmektedir. Bu miktarın önemli bir kısmını sağlık harcamalarına ve sağlık harcamalarının önemli bir kısmını da ilaç harcamaları oluşturmaktadır. Bu harcamaların çok büyük bir kısmının yaşlılar için harcandığı açıktır. Eğer önerilen Tazelenme Üniversitesi Projesi bir eğitim programı olarak yaygın bir biçimde hayata geçirilirse, yaşlı nüfusun sağlık sorunlarından kısmen kurtularak, sağlığına kavuşması mümkün olacak ve SGK yaşlılar için daha az sağlık harcaması yapacak ve sağlık ve sosyal güvenlik harcamalarından çok ciddi tasarruflar yapılabilecektir. Eğer bu proje yaygın olarak hayata geçirilirse, sağlık ve sosyal güvenlik harcamalarından yaklaşık % 25’e kadar varan oranda tasarruf yapılabileceğine ilişkin öngörüler söz konusudur. Bu da rakamsal olarak yüz milyarlarca liraya karşılık gelmektedir. Tazelenme Üniversitesinin mevcut öğrencileri üzerinde yapılan pilot çalışmalarda, öğrencilerin programa katıldıktan sonraki üç ile altı aylık sürelerde önemli bir kısmının sağlıklarında iyileşmeler olduğu, kullandıkları ilaçların yarıya indiği ve önemli bir kısmının da ilaç kullanmayı tamamen bıraktığı tespit edilmiştir. Dolayısıyla önerilen Tazelenme Üniversitesi Projesi Türkiye açısından bir ölçüde geleceğin projesidir denilebilir.

ÖĞRENCİLİK VE EĞİTİM PROGRAMI: Gençlikteki öğrenciliğin aksine, yaşlılıkta öğrencilik sadece gönüllülük ile olabilir. MTÜ öğrencileri sınava sokmayacaktır ve diploma vermeyecektir. Buna karşın 30 sayfa civarında, konusu öğrenci tarafından belirlenecek (öğretim üyeleri de tez konusunu önerilebilir) bir tez çalışması beklenmektedir. Ders müfredatı yaşam kalitesinin yükselmesi, aktif ve başarılı yaşlanma hedeflerine yönelik olarak hazırlanmıştır üç grup dersten oluşmaktadır. Bular teorik dersler (sosyal bilimler, fen bilimleri ve tıp dersleri) spor dersleri ve seçmeli derslerden oluşmaktadır. Dersler arasında: Sağlık, Beslenme, Felsefe, Sosyoloji, Arkeoloji, Kültür, Tıp, Temel Bilimler, Tarih, Sosyal Yaşlanma, Psişik Yaşlanma ve uygulamalı beceri geliştirme gibi dersler yer almaktadır.

Muğla Tazelenme Üniversitesi, elimizdeki “yaşlılık” denilen ve yaşam tecrübeleriyle yoğrulmuş cevherin tozlanmasına, paslanmasına müsaade etmeyen, aktif ve başarılı yaşlanma kavramına anlam katan bir girişimdir. Sadece desteklenmesi değil, bunun ötesinde tüm Türkiye’ye yayılması sağlanmalıdır. Yaşlılık sosyolojisi yaşlanma ve yaşlılığın bedensel, psişik, sosyal, tarihsel ve kültürel yönlerinin tarifi, açıklaması ve modifikasyonu ile ilgilenir. Yaşlanma açısından önemli ve yaşlılığı yapılandıran çevre ve sosyal kurumları da çalışmalarına dahil ederek başarılı yaşlanan bireylerin çoğalmasına katkı sağlar.
 
 
TALEPLER
  • Tazelenme Üniversitesi, Üniversitelerin resmi programları içine dahil edilmeli ve üniversiteler içinde Bölüm/Fakülte/Enstitü olarak örgütlenmelidir.
  • 60 Yaş üstü vatandaşlarımıza üniversite eğitimi olanağı sunmayı hedefleyen Tazelenme Üniversitesi’nin tüm üniversitelerde hayata geçirilmesi desteklenmelidir.
  • Bu eğitim projesinin kamusal eğitim sistemi içine dahil edilmesi gerekmektedir.
  • Bununla ilgili olarak kamu kurumları, özel sektör ve üniversitelerin işbirliği ile araştırmalar yapılmalıdır.




(TARİHSEL ARKA PLAN)
Türkiye’de Tazelenme Üniversitesi kavramı ve uygulaması ilk kez Akdeniz Üniversitesi’nde Edebiyat Fakültesi Gerontoloji Bölüm Başkanı ve Türkiye’de Gerontoloji Biliminin kurucusu kabul edilen Prof. Dr. İsmail Tufan tarafından gündeme getirilmiş ve uygulanmaya başlanmıştır. Antalya Tazelenme Üniversitesi ilk öğrencilerini 2016 yılında kabul etmiştir. 2017-2018 Eğitim Öğretim Yılında Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesinde Prof. Dr. Muammer Tuna tarafından başlatılmış olan Tazelenme Üniversitesi Projesi, Yaşlılık Çalışmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi bünyesinde sürdürülmektedir. 2019-2020 Eğitim-Öğretim yılı itibariye, Muğla Tazelenme Üniversitesi, Muğla Merkez’de dört sınıfta yaklaşık 300 öğrenci ve Fethiye, Köyceğiz, Milas, Marmaris, Ula ve Bodrum ilçelerindeki kampüsleri ile toplamda yaklaşık 1300 öğrenci ile gönüllük ilkesine dayalı bir sosyal sorumluluk projesi olarak faaliyetlerini sürdürmektedir. Diğer yandan bu eğitim öğretim yılı içinde aşağıda belirtilen şehirlerde de Tazelenme Üniversitesi çalışmaları başlatılmıştır. Ege ve Dokuz Eylül Üniversitelerinin işbirliği ile İzmir’de, Adnan Menderes Üniversitesi’nin ev sahipliğinde Aydın’dai, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi’nin ev sahipliğinde Burdur’da, Nişantaşı Üniversitesi’nin ev sahipliğinde İstanbul’da, Alanya Hamdullah Emin Paşa Üniversitesi ev sahipliğinde Alanya’da, Gaziantep Üniversitesi’nin ev sahipliğinde Gaziantep’te kuruluş çalışmaları devam etmektedir. Bununla birlikte son bir yıl içinde Muş, Bingöl, Çanakkale, Sivas, Yozgat, Tokat ve Çorum’da Tazelenme Üniversitesi çalışmaları başlamış ve bazılarında kuruluş çalışmaları tamamlanmıştır. Ancak bu projenin sürdürülebilirliği ve daha geniş kitlelere ulaşmasının sağlanması açısından resmi eğitim programına dönüşmesi son derece büyük bir önem taşımaktadır.
 
Valiliklerimiz başta olmak üzere, tüm kamu ve özel sektör kuruluşlarımızın Tazelenme Üniversitesi faaliyetlerine destek olması beklenmektedir.
 
 
Prof. Dr. Muammer Tuna
Yaşlılık Çalışmaları Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürü
Muğla Tazelenme Üniversitesi Koordinatörü
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
MTÜ’YE KATKIDA BULUNACAK ÜNİVESİTEMİZ ÖĞRETİM ÜYELERİNDEN BAZILARI AŞAĞIDA YER ALMAKTADIR
 
İSİM FAKÜLTE BÖLÜM DERS ALANI
Prof. Dr. Muammer Tuna Edebiyat Fakültesi Sosyoloji Sosyoloji
Doç. Dr. Hasan Şen Edebiyat Fakültesi Sosyoloji Sosyoloji
Prof. Dr. Adnan Diler Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Arkeoloji
Prof. Dr. Sebahattin Çevikbaş Edebiyat Fakültesi Felsefe Felsefe
Prof. Dr. Hatice Nur Erkızan Edebiyat Fakültesi Felsefe Felsefe
Dr. Şahin Gümüş Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Arkeoloji
Doç. Dr. Baki Umut Tuğay Sağlık Bilimleri Fakültesi Fizyoterapi Fizyoterapi
Prof. Dr. Nazan Tuğay Sağlık Bilimleri Fakültesi Fizyoterapi Fizyoterapi
Yrd. Doç. Dr. Adile Tümer Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Hemşirelik
Prof. Dr. Okay Nazlı Tıp Fakültesi Tıp Genel Cerrahi
Prof. Dr. Hayrettin Şahin Tıp Fakültesi Tıp Üroloji
Öğ. Gör. Neslihan Dedeoğlu Eğitim Fakültesi Psikoloji Psikoloji
Doç. Dr. Atılgan Erözkan Eğitim Fakültesi Rehberlik Rehberlik
Doç. Dr. Vatan Taşkın Fen Fakültesi Biyoloji Biyoloji
Doç. Dr. Belgin G. Taşkın Fen Fakültesi Biyoloji Genetik
Prof. Dr. İsmail Tufan Akdeniz Üniversitesi Ed. Fak. Gerontoloji Yaşlanma
Prof. Dr. Naci Önal Edebiyat Fakültesi Türk Dili Ed. Türk Dili Ed.
Prof. Dr. Banu Bayar Sağlık Bilimleri Fakültesi Fizyoterapi Fizyoterapi
Prof. Dr. Cengiz Koç Mimarlık Fakültesi Şehir Böl. Pl. Bölge Planlama
Prof. Dr. Ali Akar Edebiyat Fakültesi Türk Dili Ed. Türk Dili Ed.


GÖNÜLLÜ ÖĞRENCİLİK VE EĞİTİM PROGRAMI
Gençlikteki öğrenciliğin aksine, yaşlılıkta öğrencilik sadece gönüllülük ile olabilir. MTÜ öğrencileri sınava sokmayacaktır ve diploma vermeyecektir. Buna karşın 30 sayfa civarında, konusu öğrenci tarafından belirlenecek (öğretim üyeleri de tez konusunu önerilebilir) bir tez çalışması beklenmektedir.
Ders müfredatı yaşam kalitesinin yükselmesi, aktif ve başarılı yaşlanma hedeflerine yönelik olarak hazırlanmıştır ve şu üst başlıklarda toparlanmıştır:  Sağlık, Beslenme, Felsefe, Kültür, Tarih, Sosyal Yaşlanma, Psişik Yaşlanma ve uygulamalı beceri geliştirme dersleri.






Şekil 4: Eğitim programı.
 
MUĞLA TAZELENME ÜNİVERSİTESİ LİSANS PROGRAMI 
 
Ders Kodu Ders Adı Yıl Ders
Türü		 Teorik
Saat		 Uygulamalı Saat Toplam Kredi
(GKS)		 Ek Bilgiler
PSI-60Z-I Psikoloji I Z 2 0 4 Bu kategorideki dersler zorunludur.
TIP-60Z-I Tıp I Z 2 0 4 Bu kategorideki dersler zorunludur.
FEL-60Z-I Felsefe I Z 2 0 4 Bu kategorideki dersler zorunludur.
SOS-60Z-I Sosyoloji I Z 2 0 4 Bu kategorideki dersler zorunludur.
GER-60Z-I Gerontoloji I Z 2 0 4  
BIO-60Z-2 Biyoloji 2 Z 2 0 4 Bu kategorideki dersler zorunludur.
ARK-60Z-2 Arkeoloji 2 Z 2 0 4 Bu kategorideki dersler zorunludur.
FZY-60Z-2 Fizyoterapi 2 Z 2 0 4  
HEM-60Z-2 Hemşirelik 2 Z 2 0 4  
REH-60Z-2 Rehberlik 2 Z 2 0 4  
EDE-60Z-2 Edebiyat 2 Z 2 0 4  
MİM-60Z-2 Planlama 2 Z 2 0 4  
PSI-60Z-3 Psikoloji 3 Z 2 0 4 Bu kategorideki dersler zorunludur.
TIP-60Z-3 Tıp 3 Z 2 0 4 Bu kategorideki dersler zorunludur.
FEL-60Z-3 Felsefe 3 Z 2 0 4 Bu kategorideki dersler zorunludur.
SOS-60Z-3 Sosyoloji 3 Z 2 0 4 Bu kategorideki dersler zorunludur.
GER-60Z-3 Gerontoloji 3 Z 2 0 4  
BIO-60Z-3 Biyoloji 3 Z 2 0 4 Bu kategorideki dersler zorunludur.
ARK-60Z-3 Arkeoloji 3 Z 2 0 4 Bu kategorideki dersler zorunludur.
FZY-60Z-4 Fizyoterapi 4 Z 2 0 4  
HEM-60Z-4 Hemşirelik 4 Z 2 0 4  
REH-60Z-4 Rehberlik 4 Z 2 0 4  
EDE-60Z-4 Edebiyat 4 Z 2 0 4  
MİM-60Z-4 Planlama 4 Z 2 0 4  
UYER-60S-I UYER I S 0 2 5 Uygulamalı Ders (Erkek). Bu kategorideki dersler seçilmelidir.
Toplamda 5 GKS tamamlanmalıdır.